Knyaz Müqəddəs Vladimir (946-1015 ci illər)

Roma Avropasının hüdudlarına çıxmayan Slavyan məmləkəti çılğın və ibadətdən kənar əyyaş həyat tərzindən sonra xaç suyuna salınmağı qəbul etmiş kiyev knyazının sirrli – müəmmalı iradəsi sayəsində yarandı. Ölən gününə qədər mənəvi baxımdan büdpərəst olan Vladimir Şərqi və Qərbi Kilsələr arasındakı parçalanmanın sona çatmasından 50 il əvvəl xristianlığı bizans variantında qəbul etdi.

Onun seçiminin sirrini tarix gizlətməkdədir. Heç bir izah mükəmməl deyildir. Ola bilsin ki, buna görə də, “etiqadların seçimi” haqqında səlnamə hekayətinə istinad daha sabitdir. Əgər Kiyev knyazı qərb xristianlığını, islamı və ya iudaizmi qəbul etsəydi,  o zaman sözsüz olaraq, dünyanın tarixi təmamilə fərqli olardı.

Səlnamələrdə ruslar pravoslav olub, “sonuncu saatın işçiləri” missiyasını qəbul etdilər – bu isə qiyamət anlamına görə Qiyamət gününün yaxınlaşması ərəfəsində bəşər tarixinin sona çatmasını müjdələyən zəhmətkeşlər mənasını verir. Bu baxımdan Bizansın süqutundan sonra qəbul olunmuş “Moskva – üçüncü və sonuncu Roma” haqqında ideya Qiyamətin təxirə salınmasına deyil, daha tez yaxınlaşmasına xidmət edirdi. Lakin Yeni dövrdə əksinə, Dünyanın sonu nəyin bahasına olursa – olsun qarşısı alınacaq kainatın fəlakəti kimi şərh olunur.

Vladimir Korsunidə xaçpəsətliyi qəbul etdi, kiyevliləri  xoş sözlə bu etiqadı qəbul etməyə dəvət etdi və novqorodlara qılıncla xaç çevirdi. Bütün bu torpaqlardan Rusiyada yalnız Novqorod qaldı, “rusların şəhərlərinin beşiyi isə” – bu gün yoxsul vəziyyətində yaşayan dövlətin paytaxtıdır.

Vladimirin dövründə moskva torpaqlarında xristianlığı bütün gərəksiz qalıqları ilə qəbul etmiş sülhsevər bütpərəstlər məskunlaşmışdı. Müqəddəs Vladimirin xəyali etiqadı ən sonuncu dilənçinin belə yedizdirilməsi və insan cəmiyyətində yaşamağa qadir olmayan əsirləri buraxmaq əqidəsinə xidmət edirdi. Knyaza bunu müdrik insanlar demişdirlər. Bununla günümüzün müdrik insanları razılaşır. Belə çıxır ki, Müqəddəs Vladimirin irsindən ötəri olaraq deyərək söylənmiş “Rusiyanın şənliyi onun sərxoşluğundadır” ifadəsi daha təsirli olmuşdur.