Heç özünüzə sual vermisizmi Qulaqlar- larımız necə işləyir?

Başınızın yanlarında qəribə formalı ətdən və qığırdaqdan ibarət bi şey var. Qulaqlar fil kimi yumşaq bi dərişəkilində ola bilərlər, pişik kimi qarmaqarışıq və tüklü, ya da qurbağa kimi düz və yuvarlaq ola bilərlər. 

Ancaq forma və ölçüdən asılı olmayaraq, onurğalılar qulaqdan gələn səs dalğalarını böyütmək və beynin şərh edə biləcəyi siqnallara çevirmək üçün istifadə edirlər. Nəticə, fil fəryadını, pişik liləsini və qurbağanın əyrisini eşitməyə imkan verir. Əlbətdə ən sevdiyimiz mahnılarıda.

 Orta qulaq: Orta qulaqda səs dalğaları timpanik membranaya vurur.  Titrəyişlər üç sümüklə daxili qulaq tərəfinə keçir.

 Daxili qulaq: Daxili qulaqda səs dalğaları salyangoz şəklində olan kiçik saç hüceyrələrini titrədir.  Bu hüceyrələrdən siqnallar baş beyinə keçir.

 Səs havada dalğa yaradır.  Havada periodik olan sıxılmalar baş verir. Səs dalğaları əvvəlcə xarici qulaq keçəciyinnən keçir. Xarici qulaq forması səs toplamağa və başın içərisinə orta və daxili qulaqlara yönəltməyə kömək edir.  Bu yolda, qulaqın forması səsin böyüməsinə və ya həcminin artırılmasına kömək edir və haradan gəldiyini müəyyənləşdirir.  İnsanlarda xarici qulaq keçəciyi bir kiçik boruya bənzəyir, təxminən 2,5 santimetr uzunluğundadır.  Hər bir heyvanın xarici qulaq və qulaq kanalı yoxdur.  Bir çox qurbağanın gözlərinin arxasında düz bir nöqtə var.  Bu onların qulağıdır.  Xarici qulaq və qulaq kanalı olan heyvanlarda qulaq zəri - ya da timpanum - başın içindədir.  Bu sıx membran qulaq kanalının ucuna qədər uzanır.  Səs dalğaları bu qulaq barabanına çırpıldıqca onun membranını titrədirlər.  Bu, orta qulaqda şişən təzyiq dalğalarını tətikliyir.  Orta qulaqın içərisində üç kiçik sümük olan kiçik bir boşluq var.  Bu sümüklər malleus (latınca "çəkic" deməkdir), incus (latınca "anvil" deməkdir) və zımba (latınca "durmaq" deməkdir).  İnsanlarda bu üç qulaq sümüyü kimi tanınır.  Bədənin ən kiçik sümükləridir.  Məsələn, çəkic sümüyü cəmi 3 millimetrdir (0,1 düym)!  Bu üç sümük səs dalğalarını qəbul etmək və daxili qulaqlara ötürmək üçün birlikdə işləyir.

 Ancaq bütün heyvanlarda bu 3 sümük yoxdur.  Məsələn, ilanlarda həm xarici qulaq, həm də orta qulaq yoxdur.  Onlarda çənə səs titrəmələrini birbaşa daxili qulaqlara ötürür.

 Bu daxili qulaq içərisində maye ilə dolu, salyangoz şəklində quruluşu olan bir orqandır.  Bu koxlea (KOAK-lee-uh) adlanır.  İçəridə mikroskopik "saç" hüceyrələri durur.  Onların içərisində jel kimi bir membrana qoyulmuş kiçik, tükə bənzər iplər var.  Səs titrəmələri kokleaya daxil olduqda, membranı düzəldir və saç hüceyrələrini sürüşdürür.  Onların hərəkəti beyinə səsləri bir çox fərqli meydança kimi qeyd edən mesajlar göndərir.  Saç hüceyrələri kövrəkdir.  Biri öldükdə əbədi olaraq ölür.  Beləliklə, zaman keçdikcə bunlar yoxa çıxdıqca insanlar müəyyən səsləri aşkar etmək qabiliyyətini itirməyə başlayır.  Yüksək səslərə cavab verən saç hüceyrələri əvvəlcə ölməyə meyllidirlər.  Məsələn, bir yeniyetmə 17.400 herts tezliyi ilə çox yüksək bir səs eşitə bilər, yaşlılar isə eşidə bilmir.