Səfehliyin qələbə çalmasına neçə il qalmışdır?  

Bu gün mövcud olan elmi işlərə müvafiq olaraq intellektin mənfi seçimi nəticəsində gənclərdə IQ azalmasının orta sürəti onillik müddətə hələ ki 0.3 bəndinə bərabərdir. Bu kifayət qədər ləng baş verir: hətta yalın gözlə bu cür fərqi hiss etmək mümkün deyildir. Məhz buna görə də,  IQ cari qaydada azalmasını genlərə şamil etmək mümkün deyildir: çox ehtimal ki, əsas məsələ müasir bəşəriyyətin mədəni xüsusiyyətlərinin dəyişilməsindən ibarətdir.

Lakin min il ərzində IQ səviyyəsinin 70 qədər düşməsi  - kütləvi əqli gerilikdən xəbər verir. Məgər IQ ilə korrelyasiya olunan genlərə malik olmayan şəxslər arasında sağlam nəsil yetişdirmək imkanını müəyyən dərəcədə azaltmaq olarmı? Bu hal etikadan uzaq olsa da, nəzəri baxımdan mümkündür.

Bunu təcrübədə tətbiq edən dövlət əlini işlək vəziyyətdə olan serkulyara soxan insandan ağıllı hərəkət etmir. Eyni Sinqapur güclü IQ olan şəxsləri sterilizasiya etməyi qərara alaraq böyük pul müqabilində bunu onlara təklif etmişdir. Lakin, sürətlə aşkar olunmuşdur ki, birincisi, aşağı  IQ olan bir çox insanlar yüksək IQ olan insanlardan fərqli olaraq pullara bir o qədər dəyər vermirlər və dövlətin təklifinə razı olmurlar.  

İkincisi, təhsilə və intellektə sitayiş edən Sinqapurda demoqrafik fəlakət baş vermişdir. Orada bir qadına həyatı boyu cəmi 0,84 uşaq düşür. Bu o deməkdir ki, bu ölkədə hər bir növbəti nəsil əvvəlki nəsikdən iki dəfə az olub, bu isə iqtisadi nöqteyi – nəzərdən qaçılmaz faciədir. Gənclər olmadan büdcə və təqaüd fondları pul vəsaiti ilə dolmaqla bağlı böyük çətinliklər yaşayacaqdır və istehlak tələbatı qaçılmaz olaraq azalacaqdır. İnsan embrionlarının genetik şəkildə qaydaya salınması sırf nəzəri ola bilər. Bəli müəyyən sayı əlavə etmək mümkündür – ahıl yaşda yaxşı səhhət və IQ ilə korrelyasiya olunan məlum genlər – uşaqların əksəriyyəti üçün nəzərdə tutulmuşdur.

Lakin, bu sırf utopiyadır. Bir saniyə də olsa etik problemləri unudaq: məsələn, genetik olaraq bu uşaqların öz valideynlərindən dünyaya gəlməyəcəklərini də unudaq. Burada daha ciddi çətinliklər mövcuddur: bu gün bunu etmək üçün genlərin manipulyasiyası ilə bağlı heç bir texnologiya lazımi texniki səviyyəyə nail olmamışdır.

QİÇS əlayhinə “davamlılıq” ilə əkiz qızlarda çin doktorunun sonuncu təcrübələrinə nəzər salaq: hər ikisində mozaisizm baş verir, yəni, onların hüceyrələrinin bir hissəsi “konstruktor” genləri olub, qalanlarında isə bu yoxdur. DNT – nin intellektə aid olan hissəsinə bu cür texnoloji səviyyə ilə daxil olmaq – detalların öz yerini alacağına ümid etməklə isveçrə saatını divara çırpmağa və bu zaman saatın necə lazımdırsa, o cür də işləməsinə bənzəyir.

Texnologiyaların gələcək inkişafına ümid etmək olar, lakin onların yaxın min il ərzində lazımi səviyyəyə çatacağını tam əminliklə söyləmək mümkün deyildir. Həmçinin, milli bioloq Aleksandr Markovun qeyd etdiyi kimi, bu günkü standartlara əsasən insan növünün orta hesabla əqli geriliyə düçar olacağı həmin ana qədər İQ səviyyəsinin ümumlikdə 70 – dən aşağı düşəcəyi məqamda  genetik texnologiyaların zəruri səviyyəsinə nail olunacağı faktı mövcud deyildir.

Bu cür problemləri olan cəmiyyətin inkişaf edəcəyi və ya genetik texnologiyaları dəstəkləyəcəyi şübhə doğurur.